Wie kreeg in 2002 de nobelprijs voor de vrede

In 2002 werd de Nobelprijs voor de Vrede toegekend aan Jimmy Carter, de 39e president van de Verenigde Staten. Deze prijs was een erkenning van zijn langdurige inzet voor het bevorderen van vrede, democratie en mensenrechten wereldwijd. Carter, die van 1977 tot 1981 president was, bleef ook na zijn ambtsperiode een prominent figuur in internationale diplomatie en mensenrechten activiteiten.

Biografie van Jimmy Carter

James Earl Carter Jr. werd geboren op 1 oktober 1924 in Plains, Georgia. Hij groeide op in een gezin van pinda-boeren en studeerde later aan de United States Naval Academy. Na zijn militaire dienst keerde hij terug naar Georgia om het familiebedrijf over te nemen en begon hij zich te mengen in de lokale politiek. In 1970 werd hij verkozen tot gouverneur van Georgia, waar hij zijn reputatie als progressieve hervormer vestigde.

In 1976 won Carter de presidentsverkiezingen als de kandidaat van de Democratische Partij. Tijdens zijn presidentschap lag zijn focus op binnenlandse hervormingen en buitenlands beleid. Een van zijn meest opvallende prestaties was het bemiddelen van het Camp David-akkoord tussen Egypte en Israël in 1978, wat leidde tot een vredesverdrag tussen de twee landen.

Na zijn vertrek uit het Witte Huis in 1981 richtte Carter het Carter Center op in Atlanta. Deze non-profitorganisatie streeft naar bevordering van mensenrechten en vermindering van lijden wereldwijd. Het Carter Center heeft zich ingezet voor diplomatieke missies, toezicht op verkiezingen en gezondheidsinitiatieven in ontwikkelingslanden.

Reden voor toekenning van de Nobelprijs

De Nobelprijs voor de Vrede werd aan Carter toegekend vanwege zijn decennialange toewijding aan het oplossen van internationale conflicten en het bevorderen van democratische waarden en mensenrechten. Het Nobelcomité prees zijn “onvermoeibare inspanningen om vreedzame oplossingen te vinden voor internationale conflicten, om democratie en mensenrechten te bevorderen, en om economische en sociale ontwikkeling te bevorderen.”

Carters inspanningen omvatten het bemiddelen van talrijke vredesonderhandelingen, het monitoren van verkiezingen in meer dan 90 landen, en het ondersteunen van gezondheidsprogramma’s die ziekten zoals rivierblindheid en malaria helpen uitroeien.

Vergelijking met andere Nobelprijswinnaars

Jimmy Carters toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede in 2002 kan worden vergeleken met andere voormalige Amerikaanse presidenten die de prijs hebben ontvangen. Bijvoorbeeld, Theodore Roosevelt won de prijs in 1906 voor zijn bemiddeling in de Russisch-Japanse oorlog, en Woodrow Wilson ontving de prijs in 1919 voor zijn rol in de oprichting van de Volkenbond.

In tegenstelling tot Roosevelt en Wilson, die de prijs ontvingen tijdens hun ambtstermijnen, kreeg Carter de prijs vele jaren na zijn presidentschap. Dit benadrukt zijn voortdurende invloed en toewijding aan vredes- en mensenrechten werk gedurende zijn leven.

Geschiedenis van de nobelprijs

De Nobelprijs, ingesteld door de Zweedse uitvinder Alfred Nobel in zijn testament van 1895, wordt sinds 1901 jaarlijks uitgereikt aan individuen en organisaties die uitzonderlijke bijdragen hebben geleverd aan de mensheid in de velden van natuurkunde, scheikunde, geneeskunde, literatuur en vrede. Nobel, die bekend stond om zijn uitvinding van dynamiet, bepaalde dat zijn fortuin gebruikt moest worden om deze prijzen te financieren.

Wie bepaalt wie de Nobelprijs wint?

De Nobelprijzen worden toegekend door verschillende organisaties, elk verantwoordelijk voor een specifiek veld:

1. Nobelprijs voor de Natuurkunde: Deze prijs wordt toegekend door de Koninklijke Zweedse Academie van Wetenschappen. Een comité van deskundigen uit het veld van natuurkunde beoordeelt de nominaties en selecteert de laureaten.
2. Nobelprijs voor de Scheikunde: Ook deze prijs wordt toegekend door de Koninklijke Zweedse Academie van Wetenschappen. Een speciaal chemie comité evalueert de kandidaten en kiest de winnaar.
3. Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde: Het Karolinska Instituut in Stockholm is verantwoordelijk voor het toekennen van deze prijs. Een commissie van medisch deskundigen beoordeelt de nominaties.
4. Nobelprijs voor de Literatuur: De Zweedse Academie kiest de laureaten voor de literatuurprijs. Een literatuur comité, bestaande uit leden van de academie, beoordeelt de genomineerden.
5. Nobelprijs voor de Vrede: Deze prijs wordt toegekend door het Noorse Nobelcomité, benoemd door het Noorse parlement (Stortinget). Het comité bestaat uit vijf leden die de nominaties evalueren en de winnaar kiezen.
6. Prijs van de Zweedse Rijksbank voor Economische Wetenschappen ter nagedachtenis van Alfred Nobel: Deze prijs, vaak de Nobelprijs voor de Economie genoemd, wordt toegekend door de Koninklijke Zweedse Academie van Wetenschappen. Een economisch comité beoordeelt de nominaties en selecteert de laureaat.

De selectieprocedure begint met nominaties die worden ingediend door gekwalificeerde personen en organisaties. Deze nominaties worden vervolgens grondig beoordeeld door de respectieve commissies, die shortlist-kandidaten opstellen en uiteindelijk de laureaten kiezen.